Phương thức vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không được rộng rãi áp dụng và tiện lợi cho cả người gửi và người nhận. Tuy nhiên, để đảm bảo sự an toàn và tuân thủ quy định; cũng như để tránh những rủi ro về thiệt hại; các bên liên quan cần hiểu rõ về các quy định vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không.

I. Khái niệm về dịch vụ vận chuyển hàng hóa qua đường hàng không

Vận chuyển hàng hóa qua đường hàng không (Air Cargo); đại diện cho một phương thức hiệu quả trong việc di chuyển các sản phẩm và hàng hóa bằng cách sử dụng máy bay chuyên dụng (Cargo Aircraft); hoặc trong khoang bụng của máy bay hành khách (Passenger Plane).

Mặc dù tỷ lệ trọng lượng của hàng hóa được vận chuyển qua đường hàng không chiếm phần nhỏ;khoảng dưới 1%, nhưng giá trị của chúng lại đóng góp tới khoảng 35% tổng giá trị thương mại trên toàn cầu. Sự hiệu quả này là một minh chứng cho tầm quan trọng; và khả năng tăng trưởng mạnh mẽ của ngành công nghiệp hàng hóa hàng không trong tương lai.

Dự kiến, khu vực Đông Á sẽ tiếp tục là thị trường có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất trên thế giới khi nhu cầu vận chuyển hàng hóa không ngừng gia tăng. Trong khu vực này, Việt Nam được đánh giá là một thị trường đầy tiềm năng; nơi mà tốc độ phát triển vận chuyển hàng hóa qua đường hàng không đang diễn ra nhanh chóng; đặc biệt là trên tuyến xuyên Thái Bình Dương. Do đó, các doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội này để thúc đẩy vận chuyển hàng hóa qua đường hàng không; mở rộng tăng trưởng và tạo thêm cơ hội hội nhập vào kinh tế quốc tế.

II. Ưu, Nhược Điểm của Vận Chuyển Hàng Hóa Qua Đường Hàng Không

Ưu Điểm

Tốc Độ Vận Chuyển Nhanh Chóng:

Máy bay, với tốc độ di chuyển đáng kể; đảm bảo việc vận chuyển hàng hóa đến nơi đích một cách nhanh chóng. Điều này giúp doanh nghiệp giảm thời gian giao hàng và đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của khách hàng.

Đảm Bảo An Toàn Cao cho Hàng Hóa:

Phương tiện hàng không giúp giảm rủi ro hư hỏng hàng hóa do va chạm. Các biện pháp an ninh cao cấp cùng với quy trình chặt chẽ giảm nguy cơ thất lạc; mất cắp và đảm bảo tính an toàn cho hàng hóa.

Phí Bảo Hiểm Thấp:

Tính an toàn của vận chuyển hàng không giúp giảm rủi ro; dẫn đến việc mức phí bảo hiểm hàng hóa thường thấp hơn so với các phương thức vận chuyển khác.

Tiết Kiệm Chi Phí Lưu Kho:

Hàng hóa nhẹ, nhỏ gọn và cần vận chuyển nhanh không chiếm nhiều diện tích lưu kho; giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí lưu kho đáng kể.

Nhược Điểm

Chi Phí Vận Chuyển Cao:

Mặc dù tốc độ vận chuyển nhanh; nhưng giá cước vận chuyển bằng đường hàng không thường cao hơn đáng kể so với các phương thức khác như đường biển hay đường bộ.

Khối Lượng Vận Chuyển Bị Giới Hạn:

Kích thước của hàng hóa được vận chuyển bằng đường hàng không thường bị hạn chế để đảm bảo an toàn và thuận tiện. Điều này có nghĩa là khối lượng vận chuyển có thể bị giới hạn; khiến việc chuyển đổi các kiện hàng lớn trở nên khó khăn.

Thủ Tục Phức Tạp:

Vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không đòi hỏi tuân thủ nhiều quy định và thủ tục an ninh phức tạp; điều này có thể tăng thêm thời gian và công sức của doanh nghiệp.

Chịu Ảnh Hưởng bởi Thời Tiết:

Thời tiết xấu có thể ảnh hưởng đến lịch trình của máy bay; dẫn đến trục trặc trong việc vận chuyển và có thể làm tăng thời gian chờ đợi cho người nhận hàng.

III. Quy định vận chuyển hàng hóa qua đường hàng không về hàng hóa

Mặt hàng được phép

Hàng hóa tổng hợp (General Cargo): Không gặp vấn đề về kích thước; nội dung; bao bì; nhưng cần kiểm tra nghiêm ngặt.
Hàng hóa đặc biệt (Special Cargo): Động vật sống, hàng có giá trị cao; hài cốt, hàng dễ hỏng; hàng có mùi; hàng ẩm ướt; hàng ngoại giao; hàng nguy hiểm; hàng khối lượng lớn. Cần kỹ thuật xử lý đặc biệt từ lưu trữ đến vận tải.

Mặt hàng không được phép

Có một loạt các mặt hàng bị cấm khi vận chuyển bằng đường hàng không, bao gồm:

Chất cấm: Bao gồm các chất ma túy; chất kích thích thần kinh; và vật liệu nổ như vũ khí đạn; trang thiết bị quân sự; cũng như vũ khí thô sơ như dao; kiếm; giáo; mác,…
Văn hóa phẩm đồi trụy và tài liệu phản động: Các vật phẩm; tài liệu có tính chất đồi trụy hoặc mục đích gây hậu quả xấu đối với trật tự công cộng và an ninh quốc gia.
Vật liệu gây cháy nổ hoặc ô nhiễm môi trường: Hóa chất; vật liệu nổ; hay các chất gây ô nhiễm môi trường; có thể tạo ra nguy cơ cho an toàn hàng không và môi trường.
Sinh vật sống và thực phẩm yêu cầu bảo quản: Những hàng hóa như động vật sống; thực phẩm yêu cầu điều kiện bảo quản đặc biệt không phù hợp cho vận chuyển hàng không.
Kim khí quý và đá quý: Bao gồm vàng; bạc; bạch kim; và các sản phẩm chế biến từ kim khí và đá quý.
Vật liệu Magnet có từ tính mạnh; có thể gây ảnh hưởng đến hệ thống điện tử trên máy bay

**Những vật phẩm bị cấm khi vận chuyển hàng hoá bằng máy báy**

Quy định về hàng nguy hiểm:

Những mặt hàng nguy hiểm như hóa chất hay chất dễ cháy nổ phải trải qua quá trình đóng gói cẩn thận; với việc dán nhãn cảnh báo và phải được xếp riêng trong khoang hàng của máy bay. Một số chất đặc biệt nguy hiểm có thể bị hạn chế hoặc thậm chí bị cấm vận chuyển bằng đường hàng không.

Quy định về hàng dễ hư hỏng:

Trong trường hợp hàng hóa dễ hư hỏng như thực phẩm tươi sống; hoa quả; rau củ; việc đóng gói phải thực hiện một cách kín đáo, đồng thời cần được bảo quản ở nhiệt độ phù hợp. Trong suốt quá trình vận chuyển; việc kiểm tra và giám sát thường xuyên là cần thiết để đảm bảo chất lượng không bị ảnh hưởng.

Quy định về hàng giá trị cao:

Với những mặt hàng có giá trị lớn như vàng bạc; đá quý; tiền tệ; hay các tác phẩm nghệ thuật, biện pháp bảo mật phải được thực hiện cẩn thận. Hàng hóa cần được bảo hiểm với mức giá trị đầy đủ để giảm thiểu rủi ro mất mát hay trộm cắp.

Quy định về vận chuyển động vật sống:

Việc vận chuyển động vật sống bằng đường hàng không yêu cầu đầy đủ giấy tờ xác nhận về nguồn gốc xuất xứ và điều kiện sức khỏe của động vật. Để đảm bảo an toàn và thoải mái cho động vật, chúng cần được giữ gìn vệ sinh và được cung cấp thức ăn đầy đủ suốt chuyến đi.

Quy định về thông tin đóng gói:

Các hàng hóa cần phải được đóng gói chặt chẽ và an toàn. Thông tin đóng gói cần phải rõ ràng trên bao bì để giúp việc xác định nhanh chóng nếu có vấn đề phát sinh trong quá trình vận chuyển.

IV. Quy trình vận chuyển hàng hóa qua đường hàng không

Để vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không một cách hiệu quả, Quý khách cần nắm rõ các bước trong quy trình vận tải hàng không. Cụ thể như sau:

Một số ngôn ngữ trong ngành thường gặp

Air Waybill (AWB): Là vận đơn hàng không, là giấy tờ quan trọng để đặt hàng và theo dõi hàng hóa trên đường hàng không.
Cargo Manifest: Danh sách chi tiết của tất cả các hàng hóa và thông tin liên quan trên một chuyến bay.
Customs Broker: Người môi giới hải quan, người chịu trách nhiệm về việc xử lý thủ tục hải quan cho hàng hóa.
Freight Forwarder: Người chịu trách nhiệm tổ chức vận chuyển hàng hóa từ điểm xuất phát đến điểm đích, bao gồm cả việc quản lý văn bản và thủ tục hải quan.
Palletization: Việc sắp xếp và đóng gói hàng hóa trên pallet để thuận tiện cho quá trình vận chuyển và xếp dỡ.
ULD (Unit Load Device): Thiết bị đóng gói chuyên dụng để vận chuyển hàng hóa bằng máy bay, thường là pallet hoặc container chuyên dụng.
LCL (Less than Container Load): Hàng hóa không đầy container, thường được kết hợp và vận chuyển cùng với hàng hóa của nhiều khách hàng khác nhau.
FCL (Full Container Load): Hàng hóa đầy container, container đóng đầy bởi một khách hàng.
Transshipment: Quá trình chuyển hàng hóa từ một phương tiện vận chuyển sang một phương tiện khác ở một cảng trung gian.
DGR (Dangerous Goods Regulation): Quy định về hàng hóa nguy hiểm, bao gồm các quy tắc về đóng gói, nhãn, và thông tin liên quan để đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển.
ETA (Estimated Time of Arrival): Thời gian dự kiến khi hàng hóa sẽ đến điểm đích.
ETD (Estimated Time of Departure): Thời gian dự kiến khi hàng hóa sẽ xuất phát từ điểm xuất phát.
Charter Flight: Chuyến bay đặc biệt được thuê riêng bởi một khách hàng hoặc doanh nghiệp.
Hub Airport: Sân bay trung tâm, nơi hàng hóa được tập trung và chuyển đổi giữa các chuyến bay.
Pickup and Delivery (P&D): Quá trình lấy hàng tại điểm xuất phát và giao hàng tới điểm đích.